طب سوزنی یا سوزن درمانی؛؛ طب سنتی؛؛ - زیر ذره بین- شنبه۲۰ آبان ۹۶
طب سوزنی مجموعه‌ای از روشها است که توسط آن نقاطی مشخصی از بدن با روشهایی خاص مانند استفاده از سوزن تحریک می‌شود. این اقدامات جهت رفع بیماری و یا عوارض دیگرمی‌باشد.
طب سوزنی مهمترین دستاورد پزشکی تمدن چین است که در زمان های بسیار دور در جامعه اولیه چینی ابداع شده است. داستانهای گوناگونی درمورد سرچشمه طب سوزنی و تجهیزات آن زمانی که طب سوزنی از سنگ ساخته شده است وجود دارد.
دولت دنبال آن بود که در مدتی کوتاه روند به‌تاخیرافتاده مدرنیزاسیون و صنعتی‌سازی را با شتاب به جریان بیاندازد. در چین روشهای طب سنتی از سیستم بهداشت و درمان حذف و با طب کلاسیک جایگزین شده بود.
برای پیشرفت و ارتقاء سطح زندگی جامعه، چین با کمبود پزشک مواجه بود. بدین خاطر در این دوران طب سنتی ویژه چین مجددا بر سر زبانها افتاد.
از سال ۱۹۵۰ میلادی با حمایت رهبران حکومت چین، اقداماتی در زمینه فراگیر ساختن طب سنتی چین صورت گرفت. در هر بیمارستان برای طب سوزنی بخش جداگانه‌ای در نظر گرفته شد.
اصلا این طب باستانی چیست و از کجا آمده و بر چیزی استوار است؟ طب سوزنی یا سوزن درمانی که به زبان چینی به آن ژن جیو گفته می‌شود. آن مهمترین شاخه طب سنتی چین است.
طب سوزنی مجموعه‌ای از روشها است که توسط آن نقاطی مشخصی از بدن با روشهایی خاص مانند استفاده از سوزن تحریک می‌شود. این اقدامات جهت رفع بیماری و یا عوارض دیگرمی‌باشد.
در سفر به شرق به کشور پهناور و شلوغ چین می‌رسیم. سرزمینی با تنوع قومی و طبیعی فراوان که برای هر توریستی چشم نواز و پر از شگفتی است.چین با تمدنی چند هزار ساله هدایای بیشماری به بشریت تقدیم کرده است. از کاغذ و قطب‌نما گرفته تا طب سوزنی.
طب سوزنی مهمترین دستاورد پزشکی تمدن چین است که در زمان های بسیار دور در جامعه اولیه چینی ابداع شده است. داستانهای گوناگونی درمورد سرچشمه طب سوزنی و تجهیزات آن زمانی که طب سوزنی از سنگ ساخته شده است وجود دارد.
چینی ها در دوران نوسنگی روش کار با تیغ‌ها و سوزنهای سنگی را می‌دانستند. از سال ۴۷۵ قبل از میلاد سوزنهای آهنی جای سوزنهای سنگی را گرفت. این تحول زمینه تحقیق در طب سوزنی را گسترده و سرعت تکامل آن را افزایش داد.
تا قرن نهم بعد از میلاد بررسی‌های عمیقی در طب سوزنی انجام گرفت. در این دوران کتاب‌های گوناگونی درباره طب سوزنی گردآوری شدند. در کتابها تصاویر رنگی کانال‌ها و نقاط طب سوزنی را از سه جهت نشان می‌دادند.
در ابتدا امپراطورهای چین از طب سوزنی استفاده می‌کردند. بمرورآن به میان توده ها رفت. در سفرمان به چین به موزه آثار مربوط به طب سوزنی می‌رویم. در راهروهای موزه قدم می‌زنیم.
تا به قسمت دوران نوسنگی برسیم. آنجا سنگهای نوک تیزی به نام «بیان شی» را می‌بینیم. آنها نقش سوزنهای ابتدایی را داشتند که در طب سوزنی استفاده می‌شد.
در ادامه گشت و گذار در موزه با کتابی کهن و ارزشمند بنام «طب داخلی کلاسیک امپراتور زرد» مواجه می‌شویم. این نخستین کتاب چینی مربوط به ۳۰۰ سال پیش از میلاد است که درباره مبانی اصلی طب سوزنی در آن بحث شده است.
از شرق به غرب می‌آییم. به موزه‌ای در شهر استانبول ترکیه می‌رویم که حاوی اسناد جالبی درباره طب سنتی است. در آن کتابی درباره طب سوزنی بنام تنسوق نامه وجود دارد.
این کتاب در قرن ۱۳ میلادی بوسیله رشیدالدین فضل ا…همدانی نخست وزیر ایرانی تبار دربار مغولها در ایران از زبان چینی به فارسی دری ترجمه و نوشته شد.
سال ۱۰۳۷ میلادی- ۴۱۸ شمسی ابن سینا پزشک بزرگ و نابغه ایران را داریم. بنا گفته برخی از اسناد پزشکی غربی در درمان سیاتیک از نقاط طب سوزنی گوش استفاده می‌کرده است.
طب سوزنی پس از قرنها هنگامیکه سال ۱۳۵۶شمسی در ایران رسمیت یافت اکنون در حال گسترش است.
تئوری که طب سوزنی روی آن سوار است چیست؟
در این طب ریشه هر بیماری را می‌توان در اختلال بوجود آمده در الگوی انرژی حیاتی بدن جستجو کرد. بنابراین هر بیماری را می‌توان با اصلاح الگوهای انرژی درمان نمود.
یعنی با تحریک نقاط طب سوزنی، سیستم انرژی مربوط به حالت تعادل در می‌آید. این نگرش به ریشه بیماری توجه می‌کند نه صرف سرکوب علائم بیماری.
محقق:پژوهشها نشان داده طب سوزنی برای برخی بیماری و دردها خیلی بهتر است. در مواردی مشابه درمان پزشکی جدیدست. مواردی اصلا تاثیری نداره و یا تاثیرهای متفاوت می‌تونه داشته باشه.
دردهای مفصلی بویژه در ناحیه دست و شانه و گردن، درد مهره‌های کمری، آلرژی، میگرن، بی‌خوابی‌ها و برخی اختلالات روحی- روانی بخوبی با طب سوزنی پاسخ می‌گیرند.
آیا این روش درمان قابل اعتماد است؟ خطری ندارد ؟ واقعیت این است که طب سوزنی در صورتی که توسط پزشک مجرب انجام شود کم خطرترین و کم عارضه‌ترین شیوه درمانیست.
اما اگر فردی دارای اختلال خونریزی باشد و یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده کند، استفاده از طب سوزنی برای وی خطرناک می‌باشد. استفاده از سوزنهایی که بخوبی ضدعفونی و استریل نشده‌اند، نیز خطر آلوده شدن فرد را بدنبال دارند.
همراه با سیر پیشرفت دانش، به اشکال جدیدی از طب سوزنی رسیده‌ایم. بعنوان نمونه سوزن خشک شکل غربی طب سوزنی است که بهمین نام شناخته شده است.
طب سوزنی و سوزن خشک چه تفاوتی دارند؟
معمولا برای ایجاد واکنش مثبت، به چندین جلسه مراجعه نیاز است.اگر شرایط زیربنایی، مولد علائم یک بیماری غیرقابل علاج باشند درمان سوزنی آن بیفایده خواهد بود.
تکنیکهای مختلفی در درمان طب سوزنی استفاده می‌شود مانند
سوزن زدن - فشار درمانی - ماساژ درمانی - بادکش درمانی - موکسا - دانه‌های گیاهی - مگنت
می‌توان گفت انجام هم زمان سایر روشهای پزشکی با طب سوزنی، اختلالی ایجاد نمی‌کند، هر چند امکان تحلیل میزان پاسخ درمانی را کاهش می‌دهد. تنها باید در نظر داشت دو دسته‌ی دارویی کورتون‌ها و بتابلوکرها می‌توانند اثربخشی طب سوزنی را کاهش دهند.
این سوزنها چه اندازه هستند و جنس آنها از چیست و چطوری استفاده میشوند؟ سوزنهایی که در طب سوزنی بکارمی‌روند نازک و انعطاف‌پذیر و از جنس استیل می‌باشند.
قطر این سوزنها از 0.2 تا 0.6 میلیمتر و طول آنها از 1 تا 10 سانتیمتر متغیر است. سوزن را هنگام فرو کردن در بدن، بطور عمودی بین انگشتان قرار می‌دهند.
سپس در نقطه طب سوزنی فرو می‌کنند. عمق فرو کردن سوزن از چند میلیمتر تا 5 سانتیمتر متغیر است. سوزنها به مدت 10الی 30 دقیقه در جای خود باقی می‌مانند. امروزه در درمان طب سوزنی ممکن است از جریان الکتریسته نیز استفاده شود.
آیا دردناک نیست این همه سوزن در بدن فرو کنید؟ متخصص طب سوزنی: برخلاف تصور بخاط نازکی سوزنها دردی احساس نمی‌کنید و این درمان برخلاف داروهای شیمیایی عوارض جانبی نیز ندارد.
طب سوزنی مهمترین دستاورد پزشکی تمدن چین است که در زمان های بسیار دور در جامعه اولیه چینی ابداع شده است. داستانهای گوناگونی درمورد سرچشمه طب سوزنی و تجهیزات آن زمانی که طب سوزنی از سنگ ساخته شده است وجود دارد.
- در سال ۱۹۴۹ میلادی کشور چین، پس از یک جنگ داخلی خونین ۱۰ ساله، ویران‌شده بود. فقر و فلاکت درآن بیداد می‌کرد. دولت جدید چین تغییراتی فراتر از اقتصاد صرف را در نظر داشت.
دولت دنبال آن بود که در مدتی کوتاه روند به‌تاخیرافتاده مدرنیزاسیون و صنعتی‌سازی را با شتاب به جریان بیاندازد. در چین روشهای طب سنتی از سیستم بهداشت و درمان حذف و با طب کلاسیک جایگزین شده بود.
برای پیشرفت و ارتقاء سطح زندگی جامعه، چین با کمبود پزشک مواجه بود. بدین خاطر در این دوران طب سنتی ویژه چین مجددا بر سر زبانها افتاد.
طب سوزنی
از سال ۱۹۵۰ میلادی با حمایت رهبران حکومت چین، اقداماتی در زمینه فراگیر ساختن طب سنتی چین صورت گرفت. در هر بیمارستان برای طب سوزنی بخش جداگانه‌ای در نظر گرفته شد.
اصلا این طب باستانی چیست و از کجا آمده و بر چیزی استوار است؟ طب سوزنی یا سوزن درمانی که به زبان چینی به آن ژن جیو گفته می‌شود. آن مهمترین شاخه طب سنتی چین است.
طب سوزنی مجموعه‌ای از روشها است که توسط آن نقاطی مشخصی از بدن با روشهایی خاص مانند استفاده از سوزن تحریک می‌شود. این اقدامات جهت رفع بیماری و یا عوارض دیگرمی‌باشد.
پیشینه طب سوزنی
در سفر به شرق به کشور پهناور و شلوغ چین می‌رسیم. سرزمینی با تنوع قومی و طبیعی فراوان که برای هر توریستی چشم نواز و پر از شگفتی است.چین با تمدنی چند هزار ساله هدایای بیشماری به بشریت تقدیم کرده است. از کاغذ و قطب‌نما گرفته تا طب سوزنی.
طب سوزنی مهمترین دستاورد پزشکی تمدن چین است که در زمان های بسیار دور در جامعه اولیه چینی ابداع شده است. داستانهای گوناگونی درمورد سرچشمه طب سوزنی و تجهیزات آن زمانی که طب سوزنی از سنگ ساخته شده است وجود دارد.
چینی ها در دوران نوسنگی روش کار با تیغ‌ها و سوزنهای سنگی را می‌دانستند. از سال ۴۷۵ قبل از میلاد سوزنهای آهنی جای سوزنهای سنگی را گرفت. این تحول زمینه تحقیق در طب سوزنی را گسترده و سرعت تکامل آن را افزایش داد.
تا قرن نهم بعد از میلاد بررسی‌های عمیقی در طب سوزنی انجام گرفت. در این دوران کتاب‌های گوناگونی درباره طب سوزنی گردآوری شدند. در کتابها تصاویر رنگی کانال‌ها و نقاط طب سوزنی را از سه جهت نشان می‌دادند.
در ابتدا امپراطورهای چین از طب سوزنی استفاده می‌کردند. بمرورآن به میان توده ها رفت. در سفرمان به چین به موزه آثار مربوط به طب سوزنی می‌رویم. در راهروهای موزه قدم می‌زنیم.
تا به قسمت دوران نوسنگی برسیم. آنجا سنگهای نوک تیزی به نام «بیان شی» را می‌بینیم. آنها نقش سوزنهای ابتدایی را داشتند که در طب سوزنی استفاده می‌شد.
در ادامه گشت و گذار در موزه با کتابی کهن و ارزشمند بنام «طب داخلی کلاسیک امپراتور زرد» مواجه می‌شویم. این نخستین کتاب چینی مربوط به ۳۰۰ سال پیش از میلاد است که درباره مبانی اصلی طب سوزنی در آن بحث شده است.
پیشینه طب سوزنی در ایران
از شرق به غرب می‌آییم. به موزه‌ای در شهر استانبول ترکیه می‌رویم که حاوی اسناد جالبی درباره طب سنتی است. در آن کتابی درباره طب سوزنی بنام تنسوق نامه وجود دارد.
این کتاب در قرن ۱۳ میلادی بوسیله رشیدالدین فضل ا…همدانی نخست وزیر ایرانی تبار دربار مغولها در ایران از زبان چینی به فارسی دری ترجمه و نوشته شد.
سال ۱۰۳۷ میلادی- ۴۱۸ شمسی ابن سینا پزشک بزرگ و نابغه ایران را داریم. بنا گفته برخی از اسناد پزشکی غربی در درمان سیاتیک از نقاط طب سوزنی گوش استفاده می‌کرده است.
طب سوزنی پس از قرنها هنگامیکه سال ۱۳۵۶شمسی در ایران رسمیت یافت اکنون در حال گسترش است.
محقق :
- باید توجه داشته باشید که استفاده از طب سوزنی تا قرنها به آسیا محدود بود تا اینکه فرانسوی‌ها در قرن ۱۶میلادی با آن آشنا شدند و استفاده از آن را در اروپا گسترش دادند.
- با وجود گسترش نسیی آن، در گذشته‌های نه چندان دور پزشکان بر علمی و مؤثر بودن طب سوزنی تردید جدی داشتند.طب سوزنی از اواخر قرن بیستم توسط پژوهشگران مورد پژوهش جدی علمی قرارگرفته‌است.
- این پژوهشها درمان و تسکین بیماری‌های مختلف توسط طب سوزنی را تایید کردند. مدت زمانی لازم بود تا این دست‌آوردها به نتیجه برسد. سال ۱۹۷۵ میلادی سازمان بهداشت جهانی
- استفاده از طب سوزنی را در تشخیص و درمان شماری از بیماری‌ها تایید کرد. ازجمله کمردرد، سردرد، تهوع و استفراغ، آلرژی، افسردگی.
تئوری طب سنتی چین
تئوری که طب سوزنی روی آن سوار است چیست؟
در این طب ریشه هر بیماری را می‌توان در اختلال بوجود آمده در الگوی انرژی حیاتی بدن جستجو کرد. بنابراین هر بیماری را می‌توان با اصلاح الگوهای انرژی درمان نمود.
یعنی با تحریک نقاط طب سوزنی، سیستم انرژی مربوط به حالت تعادل در می‌آید. این نگرش به ریشه بیماری توجه می‌کند نه صرف سرکوب علائم بیماری.
- متخصص طب : اینکه مدل چینی‌ها برای بدن درسته یا نه جای بحث داره. اما دانشمندان به این نتیجه رسیدند که تحریک این قسمتهای بدن می‌تونه روی وضعیت شیمایی و عصبی مغز تأثیر بگذاره و در نهایت باعث کاهش درد، تغییر فشار خون و ... بشه.
- در تئوری طب سوزنی، بدن انسان ۱۲ عدد کانال اصلی انرژی و ۸ عدد کانال فرعی انرژی مرتبط بهم دارد. بر روی این کانال‌ها نقاط مختلفی واقع شده است. به این نقاط طب سوزنی مریدین می‌گویند. این نقاطی است که طب سوزنی در آنجا اعمال می‌شود.
اثر بخشی طب سوزنی
محقق:پژوهشها نشان داده طب سوزنی برای برخی بیماری و دردها خیلی بهتر است. در مواردی مشابه درمان پزشکی جدیدست. مواردی اصلا تاثیری نداره و یا تاثیرهای متفاوت می‌تونه داشته باشه.
دردهای مفصلی بویژه در ناحیه دست و شانه و گردن، درد مهره‌های کمری، آلرژی، میگرن، بی‌خوابی‌ها و برخی اختلالات روحی- روانی بخوبی با طب سوزنی پاسخ می‌گیرند.
خطرات طب سوزنی
آیا این روش درمان قابل اعتماد است؟ خطری ندارد ؟ واقعیت این است که طب سوزنی در صورتی که توسط پزشک مجرب انجام شود کم خطرترین و کم عارضه‌ترین شیوه درمانیست.
اما اگر فردی دارای اختلال خونریزی باشد و یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده کند، استفاده از طب سوزنی برای وی خطرناک می‌باشد. استفاده از سوزنهایی که بخوبی ضدعفونی و استریل نشده‌اند، نیز خطر آلوده شدن فرد را بدنبال دارند.
سوزن خشک
همراه با سیر پیشرفت دانش، به اشکال جدیدی از طب سوزنی رسیده‌ایم. بعنوان نمونه سوزن خشک شکل غربی طب سوزنی است که بهمین نام شناخته شده است.
طب سوزنی و سوزن خشک چه تفاوتی دارند؟
- خانم محقق: در روش کار تفاوتی ندارند در هر دو از سوزن استفاده می‌شه. اما درمان با طب سوزنی بر اساس تئوریهای طب سنتی چینی انجام می‌گیرد و شکل جدید این طب یعنی سوزن خشک
- بر اساس مطالعات علمی نوروآناتومی پیشرفته و تحقیقات گسترده بر روی سیستم اعصاب و سیستم اسکلتی– عضلانی در غرب ایجاد شده. سوزن خشک می‌تونه یک روش درمانی قدرتمند در فیزیوتراپی باشه.
- اما بهترین راه برای درمان موفقیت آمیز، استفاده از روش های درمانی چند بعدیه زیرا استفاده از تنها یک روش درمان، اغلب موجب بهبودی موقت و یا شکست در درمان می‌شه.
معمولا برای ایجاد واکنش مثبت، به چندین جلسه مراجعه نیاز است.اگر شرایط زیربنایی، مولد علائم یک بیماری غیرقابل علاج باشند درمان سوزنی آن بیفایده خواهد بود.
طب سوزنی الکتریکی بدون سوزن
- در ادامه پیشرفتها به نوعی دیگر از طب سوزنی می‌رسیم .طب سوزنی الکتریکی بدون سوزن با استفاده از دستگاهZ EA . آن روش غیر تهاجمی است که در آن نقاط طب سوزنی
- به جای سوزن با پالس‌های الکتریکی نرمال و آرام تحریک میشوند. این روشی بدون درد است و برای درمان شماری از دردها کاربرد دارد از جمله سردرددرد پشتبیخوابیدرد شانهدرد آرنجزانو درد
تکنیکهای درمانی طب سوزنی
تکنیکهای مختلفی در درمان طب سوزنی استفاده می‌شود مانند
سوزن زدن - فشار درمانی - ماساژ درمانی - بادکش درمانی - موکسا - دانه‌های گیاهی - مگنت
طب سوزنی و سایر روشهای پزشکی
می‌توان گفت انجام هم زمان سایر روشهای پزشکی با طب سوزنی، اختلالی ایجاد نمی‌کند، هر چند امکان تحلیل میزان پاسخ درمانی را کاهش می‌دهد. تنها باید در نظر داشت دو دسته‌ی دارویی کورتون‌ها و بتابلوکرها می‌توانند اثربخشی طب سوزنی را کاهش دهند.
روش انجام طب سوزنی
این سوزنها چه اندازه هستند و جنس آنها از چیست و چطوری استفاده میشوند؟ سوزنهایی که در طب سوزنی بکارمی‌روند نازک و انعطاف‌پذیر و از جنس استیل می‌باشند.
قطر این سوزنها از 0.2 تا 0.6 میلیمتر و طول آنها از 1 تا 10 سانتیمتر متغیر است. سوزن را هنگام فرو کردن در بدن، بطور عمودی بین انگشتان قرار می‌دهند.
سپس در نقطه طب سوزنی فرو می‌کنند. عمق فرو کردن سوزن از چند میلیمتر تا 5 سانتیمتر متغیر است. سوزنها به مدت 10الی 30 دقیقه در جای خود باقی می‌مانند. امروزه در درمان طب سوزنی ممکن است از جریان الکتریسته نیز استفاده شود.
آیا دردناک نیست این همه سوزن در بدن فرو کنید؟ متخصص طب سوزنی: برخلاف تصور بخاط نازکی سوزنها دردی احساس نمی‌کنید و این درمان برخلاف داروهای شیمیایی عوارض جانبی نیز ندارد.
- دیدیم که طب سوزنی به تدریج به میان مردم کشیده شد. امروزه آن پرطرفدارترین شیوه طب سنتی و مکمل پزشکی نوین در بین پزشکان سراسر جهان از جمله ایران است.
- طی پنجاه سال گذشته، تعداد بیشماری از پزشکان از کشورهای گوناگون پس از طی دوره پزشکی عمومی یا دوره تخصصی پزشکی کلاسیک با تحصیل در دانشگاه‌های بین‌المللی طب سوزنی این طب را فراگرفته‌اند.
- بدنبال آن در کشورهای خود مشغول طبابت با این شیوه می باشند. آیا این استقبال و گسترش طب سوزنی ادامه دارد یا مدی زود گذر در دنیای بهداشت و درمان می‌باشد؟ آینده همه چیز را مشخص خواهد کرد.