انزوای رژیم در اوپک و کاهش مستمر صادرات نفت – ۳۰شهریور۱۳۹۷
انزوای رژیم در اوپک و کاهش مستمر صادرات نفت – ۳۰شهریور۱۳۹۷
گزارش و گفتگو با خسرو شکرالهی
نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیر اوپک (JMMC) روز یکشنبه اول مهرماه در الجزایر برگزار می شود. برگزاری این نشست رژیم آخوندی را نگران کرده است، زیرا پیشبینی میشود که این نشست در مورد جبران کاهش یک میلیون بشکه صادرات نفت ایران بر اثر تحریمها، تصمیم خواهد گرفت که تولیدکنندگان نفت به همین اندازه تولید خود را افزایش دهند تا جای خالی نفت ایران در بازار را پر کنند. رژیم آخوندی و زنگنه وزیر نفت دولت روحانی در همین رابطه موضعگیری کرده و ادعا نمودهاند که دست به اقداماتی خواهند زد، این موضعگیریها و اقدامات چیست و تا چه حد مؤثر خواهد بود؟ گزارشی در این باره:
زنگنه وزیر نفت رژیم طی مصاحبهای با موسسه خبری پلاتس و خبرگزاری بلومبرگ در تهران که خبرگزاری حکومتی ایسنا دیروز آن را منعکس کرد، به بیان دیدگاه ها و مواضع رژیم دربارة میزان تولید نفت پرداخت. زنگنه گفت: «کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک (JMMC) هیچ حق تصمیم گیری ندارد. این کمیته اختیار قانونی ندارد و از نظر حقوقی دارای صلاحیت نیست که درباره هیچ مسئله ای به تصمیم برسد».
وی در پاسخ این سؤال که اگر پیشنهاد کمیته وزارتی وارد نشست وزارتی در اوپک شود، چی؟ قاطعانه جواب داد: بدون لحظه ای تردید، بی گمان من هر تصمیمی را که منافع ملی ما را تهدید کند وتو می کنم. بدون لحظه ای تردید. وتو به این معناست که آن تصمیم قانونی نیست. اگر وتو باشد، آن تصمیم غیر قانونی است».
اما نکته این است که رژیم در JMMC عضو ناظر است و حق رای ندارد و بنابراین صحبت از وتو یک بلوف توخالی است. به نوشتة رسانة حکومتی خبر آنلاین (28شهریور) زنگنه قرار بود به این جلسه برود تا شاید با لابی و جوسازی بر تصمیم این کمیته اثر بگذارد. اما ظاهرا مذاکرات اخیر وزرای انرژی روسیه، آمریکا و عربستان مساله را حل کرده و تصمیم ها اتخاذ شده است. پس زنگنه نمی خواست بازنده میدانی باشد که نمی تواند در آن بازی کند». بنابراین به جای زنگنه، کاظمپور اردبیلی نمایندة رژیم در اوپک حضور خواهد داشت.
پیش از این نیز در اوایل تیر ماه گذشته در اجلاس وزیران اوپک در وین، زنگنه تهدید کرده بود که اگر اوپک بخواهد تولید نفت را افزایش دهد، او به عنوان نمایندة رژیم آن را وتو خواهد کرد. اما در عمل از این تهدید عقبنشینی کرد و با افزایش یک میلیون بشکهیی نفت موافقت کرد و بعد به طور مضحکی دستگاه تبلیغاتی رژیم آن را یک پیروزی قلمداد کرد و در همین راستا 217تن از اعضای مجلس ارتجاع نیز طی بیانیهیی از مواضع زنگنه در اجلاس اوپک تقدیر کردند.
زنگنه در همان مصاحبه یاد شده با موسسه خبری پلاتس و خبرگزاری بلومبرگ با اشاره به مواضع کشورهای اوپک گفت: «هر کس بگوید که کمبود در بازار نفت را جبران می کند، ضد ایران صحبت می کند و این یک بیانیه سیاسی است به این معنا که هر چقدر می خواهی به ایران فشار بیاور و ما اجازه نمی دهیم بازار با مشکلی روبه رو شود».
اما در حال حاضر، با استناد به آمارهای منتشره کشتیرانی، خبرگزاری بلومبرگ (۲۷ شهریور) گزارش داد، صادرات روزانه نفت و میعانات گازی ایران از ۲.۵ میلیون بشکه طی سال گذشته به حدود ۱.۸ میلیون بشکه در ماه سپتامبر رسیده و این کاهش کماکان ادامه دارد.
رادیو فرانسه نیز به نقل از گزارش سازمان بین المللی انرژی، گفت :تولید نفت ایران به پایین ترین سطح خود از ژوئیه ٢٠۱۶ تاکنون رسیده است. در نتیجه تهدیدها و تحریمهای آمریکا، خریداران عمده نفت ایران، همانند چین و هند از رژیم ایران فاصله گرفته اند».
در اول تیر ماه گذشته زنگنه طی مصاحبهیی با خبرگزاری بلومبرگ ادعا کرد که رژیم «راه های زیادی» برای مقابله دارد، اما درباره جزئیات این راهها توضیح نمی دهد, چرا که نمی خواهد آمریکا پی به نقشه های ایران برده و آن را خنثی کند».
اما در عمل و به گفتة منابع حکومتی روشن شده که این ادعا نیز بلوفی بیش نبوده و ناتوانی رژیم از جلوگیری از کاهش مستمر صادرات نفت، موجب وحشت و همچنین تشدید جنگ و دعوای درونی رژیم شده است.
خبرگزاری سپاه پاسداران (27شهریور) در همین رابطه نوشت: علی رغم تلاش های گسترده و پیگیری های «میدانی» مسئولان آمریکایی برای اجرایی شدن تحریمها (که از 13آبان ماه آینده آغاز میشود) و منجر به کاهش میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران در ماههای اخیر شده، مدیران وزارت نفت بخصوص امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران به عنوان مسئول اصلی فروش نفت کشورمان در این زمینه سکوت کرده اند و صرفا در اتاقهای خود، نظاره گر تکرار کاهش چشمگیر میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران مشابه اوایل دهه 90 هستند. این در حالی است که این امر به علت وابستگی شدید اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، تبعات سنگینی دارد و فشار سنگین اقتصادی به دولت و مردم وارد می کند».
خبرگزاری پاسداران میافزاید: تا زمانی که این رویکرد منفعلانه وزارت نفت ادامه دارد، نمی توان امیدوار بود که ایران در این جنگ اقتصادی موفق شود و مجددا شاهد کاهش چشمگیر صادرات نفت و میعانات گازی نباشیم».
انزوای رژیم در اوپک و کاهش مستمر صادرات نفت- گفتگو با خسرو شکراللهی
گزارشی که دیدیم، حاکی از این بود که صادرات نفت ایران مستمراً رو به کاهش دارد و این روند در آینده هم ادامه پیدا میکند و رژیم به رغم ادعاهایش قادر به جلوگیری از این روند نیست. گفتگوی امروز ما با خسرو شکراللهی به همین موضوع اختصاص دارد.
س: در این گزارشی که دیدیم، زنگنه وزیر نفت رژیم گفته که «کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک (JMMC) اختیار قانونی در مورد کاهش یا افزایش تولید ندارد و اجلاس وزیران اوپک هم اگر برای جبران کاهش صادرات نفت رژیم تصمیم به افزایش تولید بگیرد، او آن را وتو خواهد کرد؟ میخواستم شما توضیح بدهید که موضوع اصلاً چیست؟
ج: موضوع این است که صادرات نفت رژیم به دلیل تحریمها و این که بسیاری از خریداران نفت ایران، قرارداد خود را فسخ کردهاند و از ایران نفت نمیخرند، صادرات نفت ایران طی ماههای اخیر حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده و با توجه به در پیش بودن موعد 13آبان و شروع دور جدید تحریمها که شامل تحریمهای نفتی هم هست، هر روز تعداد بیشتری از کشورها و شرکتهای خریدار از خرید نفت ایران خودداری میکنند، روند شتابدار کاهش صادرات ادامه پیدا میکند.
کمیتة مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک (JMMC) هم بر این اساس پیشنهاد کرده که صادر کنندگان برای حفظ تعادل بازار تولید نفت خود را افزایش دهند تا کاهش تولید ایران و ونزوئلا را که آن هم قادر به تولید و صادرات سهمیة خود نیست، جبران شود.
حرف زنگنه این است که این کمیته قانوناً چنین اختیاری ندارد؛ اما این کمیته پیشنهاد خود را به وزیران اوپک میدهد و نهایتاً این اجلاس که در همین روزها در الجزایر تشکیل خواهد شد. در این زمینه تصمیمگیری خواهد کرد.
س: از آنجا که طبق قوانین اوپک تصمیم مربوط به کاهش یا افزایش تولید باید به صورت اجماعی باشد و همة اعضا موافق باشند و زنگنه هم گفته که افرایش تولید را وتو میکند، آیا میتواند پیش ببرد؟
ج: بله این گونه تصمیمها طبق قوانین اوپک به صورت اجماعی است، اما از آنجا که موضع رژیم از یک منطق اقتصادی و سیاسی برخوردار نیست، مثل اجلاس تیر ماه گذشته اوپک در وین، ناچار است با یک توجیهی کوتاه بیاید؛ اما حتی اگر کوتاه هم نیاید، منطق تعادل قوا که در اوپک هم حاکم است خواه ناخواه، به رژیم تحمیل میکند.
اجازه بدهید که به همین مورد اجلاس قبلی اوپک که در تیر ماه گذشته در وین برگزار شد، اشاره کنم که انجا هم زنگنه از این دم زد که اگر تولید اعضای اوپک افزایش پیدا کند آن را وتو خواهد کرد و بعداً اعلام کرد که تنها در صورتی از وتو خودداری خواهد کرد که توافق 2016 صد در صد اجرا شود.
توافق 2016 چه بود؟ این که اوپک تولید نفت را 1.8 میلیون بشکه کاهش دهد، اما در تیرماه گذشته تولید نفت به دلیل مشکلاتی که بعضی اعضا مانند ونزوئلا داشتند عملاً 2.8 میلیون از سقفی که اوپک تعیین کرده بود کاهش داشت. بنابراین توافق ۱۰۰ درصدی به معنای آن بود که یک میلیون بشکه به تولید نفت اضافه خواهد شد. و زنگنه و رژیم این را به حساب پیروزی خود گذاشتند و مجلس ارتجاع هم چنان که در همین گزارش هم دیدیم، به همین خاطر تبریک گفت و از وزیر نفت تقدیر کرد. اما واقعیت چنان که روزنامه حکومتی جهان صنعت ۲ تیر که در طیف باند روحانی قرار دارد نوشت کاملا معکوس بود. این روزنامه در مقالهیی با عنوان طعنهآمیز: «موفقیت به سبک زنگنه» نوشت: «پس از صدور بیانیه اوپک برخی اظهارنظر کردند که توافق عربستان- روسیه بر وتوی ایران چیره شد و تهران در مقابل افزایش تولید اوپک، کوتاه آمد».
بنابراین، این دفعه هم ممکن است یک فرمولی برای توجیه شکست و عقبنشینی خود پیدا کند.
رژیم مدعی است که اوپک سیاسی برخورد میکند و با این تصمیم خود عملاً با تحریمهای آمریکا علیه رژیم همراهی میکند. در حالی که خود رژیم هم که انتظار دارد اوپک در این دعوا جانب رژیم را بگیرد، یک انتظار سیاسی است؛ مضافاً این که نه با منطق اقتصادی و قانون عرضه و تقاضا همخوان است و نه با منطق سیاسی که مبتنی بر تعادل قواست، میخواند. رژیم آن قدر در تعادل قوا پایین آمده که این قبیل ادعاها و تهدیدهایش هم مضحک و هم رقتانگیز است.
س: صحبت از این بود که اروپا در صدد راه اندازی یک سامانه یا بورسی است که با یک نوع نظام مبادلة پایاپای نفت در برابر کالا به رژیم امکان میدهد که به کشورهای اروپایی نفت بفروشد، آیا این ساز و کار راه نجاتی برای رژیم برای عبور از این مخمصه نیست؟
ج: این فعلا در حد حرف و در حد طرح است. مبتکر این طرح هم فرانسه بود، اما رادیو فرانسه روز 28شهریور گفت که نه فقط این نظام مبادله پایاپای نفت در برابر کالا در عمل امکانپذیر نیست، بلکه با مخالفت شدید آمریکا نیز روبرو خواهد شد.
بخصوص این که این نوع طرحها و پیشنهادها در یک بستر مناسب سیاسی امکان موفقیت دارند، در حالی که در حال حاضر و پس از افشای توطئة بمبگذاری رژیم در گردهمایی بزرگ مقاومت ایران در خاک فرانسه، روابط تهران ـ پاریس به پایین ترین حد خود رسیده و فرانسه پس از آن که به دیپلوماتهایش دستور داد جز در موارد خیلی ضروری از سفر به ایران خودداری کنند، از معرفی سفیر جدید خود به تهران هم امتناع کرده و آن را موکول به ارائة اطلاعات قابل قبول از جانب رژیم در مورد توطئة تروریستیاش کرده است و به این ترتیب روابط فرانسه و رژیم عملاً به حالت تعلیق در آمده است.
انگلستان هم به همة دو تابعیتیها اکیداً توصیه کرده که از سفر به ایران خودداری کنند چرا که بنا به تجربه میداند که رژیم همیشه در این قبیل مواقع که در مخمصه قرار میگیرد، دست به گروگانگیری میزند.
منظورم از ذکر این نمونهها که باز میتوان به آن افزود این است که اساساً چنین توقعی از اروپا اگر تا یک ماه پیش متصور بود، اکنون همان هم غیرواقعی است.
س: برگردیم به بحثی که در رابطه با اوپک و مناسباتش با رژیم داشتیم، با وجود توضیحاتی که دادید، بالاخره اوپک یک کارتل و یک اتحادیة جا افتاده است و اعضا نمیتوانند از چارچوبی که برایشان تعیین شده تخطی کنند و خیلی ساده نیست که بتواند نظر رژیم ایران را با توجه به این که ایران یکی از پایهگذاران و اعضای اولیة اوپک است، نادیده بگیرد. در این مورد چه توضیحی میدهید؟
ج: بله این نکاتی که اشاره کردید درست است، اما بالاخره امید حتی طبق تعریف رژیم یک اتحادیة اقتصادی است. واقعیت این است که رژیم قادر به صادرات سهمیه خود نیست، در یک منطق اقتصادی این چطور بایستی جبران شود و اصلاً یک علت وجودی اوپک هم تنظیم بازار است. اما از این که بگذریم، همة این ساز و کارها و مقررات اقتصادی تابع تعادل قوای سیاسی است؛ رژیم آن قدر در معادلات سیاسی افت کرده که حتی اگر حرفش درست بود که نیست، باز هم محلی از اعراب نمیتوانست داشته باشد. بستر تعادل قوای سیاسی اصلا به رژیم اجازه نمیدهد که بتواند از ظرفیتهای اوپک به نفع خودش استفاده کند. ممکن است با این ژستها که آی وتو میکنم! بتواند چند صباحی نیروهای خودش را دلگرم کند، اما واقعیت که اساساً در داخل ایران و در رابطه با مردم ایران تعیین تکلیف شده، چنان نیست که این قبیل ژستها هیچ مسألهیی حل کند. و اگر آن چنان که چشمانداز و روند قضایا نشان میدهد، مشتریان قدیمی نفت خود مانند چین و هند را هم از دست بدهد، دیگر حرفی برای گفتن در اوپک ندارد. به همین ملاحظه این بار زنگنه از شرکت در اجلاس اوپک در الجزایر خودداری کرد. اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، در اجلاس بعدی باید دید که اصلاً نمایندهای از رژیم شرکت خواهد کرد یا نه؟