اعدام و شکنجه در ایران را متوقف کنید، گزارش جاوید رحمان

 

جاوید رحمان

جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور نقض حقوق بشر در ایران، در نخستین گزارش خود از نقض حقوق بشر

در ایران ابراز نگرانی کرد و خواستار آزادی زندانیان سیاسی و دستگیرشدگان تظاهرات اخیر و هم‌چنین خواهان تحقیق

در مورد قتل عام سال 67 و مرگ مشکوک زندانیان در ماههای اخیر شد.

وی در گزارش خود به نقض حق حیات (اعدام‌ها)، اعدام نوجوانان، شکنجه، نقض حق آزادی تجمع، نقض آزادی بیان و عقیده،

نقض حقوق زنان، نقض حقوق پیروان ادیان و عقاید مختلف مذهبی توسط حکومت آخوندی پرداخته است. جاوید رحمان بار دیگر

بر خواست دبیرکل سازمان ملل در مورد آزادی معترضان دستگیرشده تأکید کرد و خواستار آزادی تظاهرکنندگانی شده که در ماههای اخیر دستگیر شده‌اند.

مأموریت گزارشگر حقوق بشر در ایران

گزارش جاوید رحمان گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل:‌

نقض حق حیات مشخصا اعدام مجرمان نوجوان؛ نقض ممنوعیت شکنجه و سایر بدرفتاریها؛ نقض حق آزادی عقیده، بیان و تجمع؛ نقض حقوق زنان و دختران؛ نقض حقوق اقلیتهای مذهبی و قومی.

گزارشگر ویژه قصد دارد بدنبال اطلاعات بیشتر در مورد این موضوعات مورد نگرانی برود و با دولت و دیگر طرف حسابها به منظور دستیابی به این هدف تعامل کند.

بر اساس ارزیابی اولیه وی گزارشگر ویژه همچنین قصد دارد که در دوره مأموریتش رابطه بین نقضهای حقوق شهروندی و سیاسی و نقضهای حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران را بازتاب دهد.

علاوه بر این گزارشگر ویژه در حال حاضر قصد دارد در میان چیزهای دیگر به وضعیت مدافعان حقوق بشر، اتباع خارجی و دو تابعیتیها، اعدامهای ادعایی بدون تشریفات قانونی سال 1988، و همچنین حقوق گروهها بطور مشخص گروهایی بر اساس معلولیت، سمت گیری جنسی و هویت جنسی بپردازد.

گزارشگر ویژه در انجام مأموریتش با مقررات نحوه رفتار شورای حقوق بشر برای گزارشگران ویژه هدایت خواهد شد همانطور که در قطعنامه 5/2 شورای حقوق بشر اعلام شد. مطابق با نحوه رفتار، گزارشگر ویژه در یک ظرفیت مستقل عمل خواهد کرد و مأموریتش را از طریق یک ارزیابی حرفه ای و بی طرفانه فاکتها مبتنی بر استانداردهای حقوق بشری بصورت بین المللی به رسمیت شناخته شده و عاری از مداخله و فشار خارجی انجام خواهد داد.

گزارشگر ویژه متعهد است که مأموریت خود را به شیوه ای عاری از سیاسی شدن انجام دهد و فقط با هدف کمک کردن به کشور در پایبندی به تعهدات حقوق بشری بین المللی خود به شیوه ای تدریجی و سازنده اما قوی هدایت خواهد شد.

 

درخواست گزارشگر ویژه برای بازدید از ایران

گزارشگر ویژه بدنبال همکاری مقامات در جمهوری اسلامی ایران و ثبت و گزارش فاکتها بر اساس اطلاعات محتوایی و قابل اتکا در مورد پایبندی کشور به تعهدات حقوق بشری خواهد بود. با مد نظر قرار دادن این، گزارشگر ویژه با مقامات ایران ارتباط برقرار کرده است، یک ملاقات رسمی اولیه انجام داده است و علاقه قوی خود به بازدید از جمهوری اسلامی ایران را بیان کرده است.

گزارشگر ویژه در پی اطلاعات از مقامات ایرانی در مورد موضوعات حقوق بشری بخصوص آن مسائلی که در قطعنامه های مجمع عمومی و شورای حقوق بشر برجسته شده اند و آنهایی که موضوع نگرانی ثبت شده برای نهادهای حقوق بشری سازمان ملل هستند، خواهد بود.

گزارشگر ویژه در بازدید پیشنهادی خود هدفش یک دسترسی معنی دار به افراد و اماکن مورد علاقه با یک دیدی به دستیابی به واقعیتها در رابطه با وضعیت حقوق بشری در کشور خواهد بود.

گزارشگر ویژه از زمان انتصابش چندین ملاقات با اعضای جامعه مدنی از جمله جامعه ایرانیان خارج کشور در بریتانیا و ایرلند شمالی، و در اولین سفر رسمی اش به ژنو در اوت 2018 داشته است. وی اطلاعات از یک تعداد قابل توجهی از سازمانها و افراد در رابطه با وضعیت حقوق بشر در کشور دریافت کرده است.

 

نحوه کار گزارشگر ویژه

گزارشگر ویژه یک مجموعه قابل توجهی اسناد از نقضهای ادعایی حقوق بشر که در ایران انجام میشود، نیز دریافت کرده است. شهادتهای افراد و صحبتهای شاهدین از جمله از طریق انجام بازدیدهای کشوری یک بخش اساسی اطلاعاتی که مطابق مأموریت گزارشگر ویژه جمع آوری میشود را تشکیل خواهد داد.

گزارشگر ویژه همکاری مقامات ایران را زمانی که اتهامات را بعنوان بخشی از تلاشهایش برای بررسی پرونده های افراد پیگیری میکند، درخواست خواهد کرد.

گزارشگر ویژه در شکل دادن به یک دید محتوایی و بی طرفانه اطلاعات بدست آمده از همه منابع معتبر از جمله در میان چیزهای دیگر بیانیه ها، اظهار نظرها و اطلاعات دولت در مورد قوانین موجود، قانون جدید ، سیاستها و اعمال کشور را بررسی خواهد کرد.

وی پاسخهای دولت به تماسهای برقرار شده با ایران توسط پروسدورهای ویژه شورای حقوق بشر در کنار اظهار نظرها و اطلاعات تولید شده توسط دولت در پاسخ به گزارشهای خودش را نیز ارزیابی خواهد کرد.

گزارشگر ویژه در آماده کردن گزارش حاضر اظهار نظرهای دولت ایران در مورد آخرین گزارش سلف خود (مرحوم عاصمه جهانگیر -م) را نیز مورد بررسی قرار داده است.

گزارشگر ویژه گزارشهای رسانه های ملی و بین المللی مربوط به وضعیت حقوق بشر در کشور را مانیتور خواهد کرد و در راستای مأموریتش اطلاعات آماده شده و ارائه شده توسط سازمانهای جامعه مدنی ملی و بین المللی را ارزیابی خواهد کرد.

 

جمهوری اسلامی ایران هنوز قرار است گزارش دوره ای خود به کمیته حقوق بشر در مورد اجرای کنوانسیون بین المللی حقوق شهروندی و سیاسی که زمان آن تا نوامبر 2014 بود و به کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مورد اجرای کنوانسیون بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که زمان آن تا ماه مه 2018 بود، را ارائه دهد.

 

خودداری رژیم ایران از تصویب معاهدات بین المللی

جمهوری اسلامی ایران تعدادی از معاهده های بین المللی حقوق بشری را تصویب نکرده است. این معاهدات شامل کنوانسیون علیه شکنجه و دیگر رفتارها و مجازاتهای بی رحمانه، غیر انسانی یا تحقیر آمیز، کنوانسیون حذف همه اشکال تبعیض علیه زنان و همه پروسدورهای شکایتهای فردی و روشهای تحقیق، کنوانسیون بین المللی حفاظت از همه افراد از ناپدید شدن اجباری، و کنوانسیون بین المللی حفاظت از حقوق همه کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها میشود.

گزارشگر ویژه جمهوری اسلامی ایران را تشویق خواهد کرد تا معاهدات فوقا اشاره شده را تصویب کند که وی بر این باور است که میزان تأثیر اجرای حقوق بشر در داخل ایران را بالا خواهد برد.

گزارشگر ویژه در همکاری با پروسدورهای ویژه موضوعی شورای حقوق بشر در مورد فراخوانهای فوری و دیگر ارتباطات کار خواهد کرد و فراخوانها و ارتباطات خود را آنطور که در انجام مأموریتش ضروری است، آماده خواهد کرد. در این چارچوب گزارشگر ویژه دولت را تشویق میکند با به ارتباطات برقرار شده پاسخ های مادی ارائة دهد و در انتظار این است که با دولت در خصوص موضوعات مطرح شده بر این اساس تعامل سازنده بکند.

گزارشگر ویژه به نقش دفاعی قوی جامعه مدنی و مدافعان حقوق بشر در داخل ایران یک دید مثبتی دارد. وی در انجام مأموریتش مطابق نحوه رفتار گزارگران ویژه شورای حقوق بشر با نمایندگان جامعه مدنی تعامل خواهد کرد.

گزارشگر ویژه در پی این خواهد بود که یک فضا برای بحثهای غیر سیاسی ، دفاع و بررسی وضعیت نقض حقوق بشر در کشور با تعامل با جامعه مدنی و تخصص علمی تسهیل کند. ....

 

- وضعیت حقوق بشر: موضوعات مورد نگرانی مستمرا ثبت شده

الف. حق حیات و مجازات مرگ

نقض حق حیات و نگرانیهای مربوط به عدم پایبندی به روند صحیح دادرسی موضوعات مستمر در گزارشات قبلی دبیر کل و اسلاف گزارشگر ویژه بوده اند. دولت در دور دوم گزارش بررسی دوره ای جهانی در سال 2014، 41 توصیه در رابطه با استفاده از مجازات مرگ دریافت کرد. توصیه ها به دولت شامل لغو حکم اعدام برای مجرمان نوجوان؛ راه اندازی یک مهلت قانونی برای مجازات مرگ بخاطر جرائمی که توسط استانداردهای بین المللی ”جدیترین“ جرائم به حساب نمی آیند؛ برقراری یک مهلت برای استفاده از حکم اعدام و ممنوع کردن اعدام در ملأ عام میشد. هیچ کدام از این توصیه ها پذیرفته نشدند.

گزارشگر ویژه از پیشرفت انجام شده در جنبه های مشخص قوانین مربوط به قاچاق مواد مخدر که توسط سلف وی برجسته شد، استقبال میکند در حالیکه به نگرانیهای ابراز شده توسط سلف خود در رابطه با تضمین روند صحیح دادرسی و یک محاکمه عادلانه برای آنهایی که متهم به جرائم با حکم اعدام شده اند، نیز اشاره میکند. ....

 

اعدام مجرمان نوجوان

گزارشگر ویژه نگرانیهای عمیقی که قبلا توسط دبیر کل، کمیسر عالی حقوق بشر و سلف خود در رابطه با تداوم اعدام مجرمان نوجوان در ایران ابراز شد را تکرار میکند و ذکر کرد که حداقل چهار مجرم نوجوان در نیمه اول سال 2018 اعدام شدند با چند نفر دیگر که با اعدام قریب الوقوع روبرو هستند. امیر حسین پریا فر متهم به انجام قتل و تجاوز زمانی که 16 ساله بود، شد و در ماه ژانویه اعدام شد. سایر مجرمان نوجوان که در همان ماه اعدام شدند شامل افراد زیر میشود:
علی کاظمی متهم به انجام قتل در سن 15 سالگی، محبوبه مفیدی متهم به قتل در سن 16 سالگی. ابوالفضل چزانی شراهی که متهم به قتل در سن 15 سالگی بود در ماه ژوئن اعدام شد. ...

گزارشگر ویژه باز هم بر نگرانیهای ابراز شده توسط کمیسر عالی حقوق بشر در فوریه 2018 تأکید میکند که حفظ حکم اعدام برای پسران با سن حداقل 15 سال قمری و دختران حداقل نه سال در قانون مجازات اسلامی برای جرائم قصاص یا حدود مانند قتل، زنا، تجاوز جنسی، سرقت، سرقت مسلحانه یا موارد جنسی در مغایرت با کنوانسیون بین المللی حقوق شهروندی و سیاسی و کنوانسیون حقوق کودک می باشد.

گزارشگر ویژه قصد دارد وضعیت مجرمان نوجوان در انتظار اعدام و قانون مربوط به اعمال حکم اعدام برای چنین افرادی را در دوره مأموریتش از نزدیک دنبال کند.

در این چارچوب گزارشگر ویژه قصد دارد با توجه به نگرانیهای ابراز شده توسط کمیته حقوق کودک در مورد اعمال موثر آن در مورد اجرای متمم قانون مجازات اسلامی (ماده 91) در سال 2013 که به قضات اجازه میدهد که احکام جایگزین در شرایطی که شک در رابطه با رشد ذهنی نوجوان در زمان ارتکاب جرم وجود دارد یا در صورتی که آنها ماهیت جرم ارتکابی را متوجه نشدند اعلام کند.

 

اصلاحات قانون مربوط به قاچاق مواد مخدر

گزارشگر ویژه از اصلاحات جدید در مورد قانون قاچاق مواد مخدر که در تاریخ 14 نوامبر 2017 اجرایی شد، استقبال میکند. ....

گزارشگر ویژه با این حال اشاره میکند که قانون قاچاق مواد مخدر اصلاح شده حکم اعدام اجباری برای طیف گسترده ای از جرائم مربوط به مواد مخدر را نگه میدارد. ....

گزارشگر ویژه بطور عامتر بر جدیت قاچاق و اعتیاد به مواد مخدر و عواقب آن صحه میگذارد. با این حال گزارشگر ویژه از دولت میخواهد تا سیاست خود در رابطه با حفظ حکم اعدام برای جرائم مشخص مربوط به مواد مخدر را بازبینی کند. ...