آغاز موج جدید تحریمها و پیامدهای آن
گزارش و گفتگو با میثم ناهید- آغاز موج جدید تحریمها و پیامدهای آن – ۱۵آبان۱۳۹۷
هم‌میهنان گرامی، دوستان عزیز بیننده، سلام و درود بر شما. امروز در برنامة تیک تاک در خدمت شما هستم تا نگاهی داشته باشیم بر مهمترین موضوع سیاسی روز؛ موضوعی که در خبر و نظر و سپس در گفتگوی امروزمون به اون خواهیم پرداخت، آغاز موج جدید تحریمهای آمریکا علیه رژیم و پیامدهای آن هست.
لابد در خبرها شنیدید که روز گذشته کنفرانس مطبوعاتی مایک پمپئو وزیر خارجه و استیون منوچین وزیرخزانه داری آمریکا در واشینگتن برگزار شد و آنها اطلاعات و جزییات بیشتری از تحریم هایی که از تاریخ 5نوامبر (14آبان) علیه رژیم ایران اعمال میشود را در اختیار خبرنگاران قرار دادند. این موضوع وسیعاً در رسانه‌های خبری منعکس شد و رژیم هم به طور محدودی به آن واکنش نشان داد. ابتدا گزارشی در این باره:
گزارش
در کنفرانس مطبوعاتی روز گذشته وزیر خارجة آمریکا دربارة هدف این تحریمها گفت: «هدف ما محروم کردن رژیم ایران از درآمدهایی است که برای تأمین مالی فعالیت‌های خشونت آمیز و بی ثبات کننده در سراسر خاورمیانه و به طور واقعی در سراسر جهان استفاده می‌کند. هدف نهایی ما متقاعد کردن رژیم برای رها کردن مسیر افراط گرایانه فعلی آن است. درست مانند آنچه هفته گذشته صورت گرفت و طی آن، دانمارک از یک توطئه ترور توسط رژیم ایران در خاک خود پرده برداشت».
پمپئو با یادآوری شروط ۱۲ماده‌یی خود برای رژیم افزود: «رژیم ایران امکان انتخاب دارد. یا می‌تواند به یک چرخش ۱۸۰ درجه‌یی از نقشه مسیر غیر قانونی خود دست بزند و مانند یک کشور معمولی رفتار کند، یا اینکه شاهد فروپاشیدن اقتصاد خود باشد...
وزیر خارجة آمریکا به معافیت موقت 8کشور از تحریمهای نفتی اشاره کرد و گفت: « هر یک از این کشورها، از هم اکنون کاهش چشمگیری در واردات نفت خام ایران طی شش ماه اخیر از خود نشان داده‌اند و دو کشور از این ۸ کشور از هم اکنون به طور کامل واردات نفت خام از ایران را متوقف کرده اند... علاوه بر این، امروز صد در صد درآمدهایی که (رژیم) ایران از بابت فروش نفت به دست می‌آورد در حساب‌های بانکی خارجی نگهداری خواهد شد. (رژیم) ایران از این پول فقط برای داد و ستدهای انسان دوستانه و خرید کالاهایی که به طور دوجانبه تحت تحریم نباشند می‌تواند (از این معافیت) استفاده کند».
پمپئو همچنین خاطرنشان کرد «چیزی را که همه جهان بایستی بداند این است که بازرگانی اروپا تصمیم خود را از قبل گرفته است. آنها تصمیم ندارند با (رژیم) ایران هیچ تعاملی داشته باشند، بنابراین من بسیار مطمئنم تحریمهایی که ما اتخاذ کردهایم تأثیر خود را خواهند داشت». در این کنفرانس مطبوعاتی، منوچین وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز گفت: «این بخشی از ماکزیمم فشار اقتصادی بیسابقه‌ای است که آمریکا علیه بزرگترین کشور حامی تروریسم در جهان تدارک دیده است. تحریمهای امروز بیش از ۷۰۰ شخصیت حقیقی، مؤسسه، هواپیما و صنایع موشکی را شامل میشود، که در جای خود بخشی از بزرگترین اقداماتی است که وزارت خزانه داری در یک روز علیه ایران انجام داده است.
بیش از ۳۰۰مورد از تحریمها، اهداف جدیدی را در بر میگیرند، علاوه براین ۱۰۰ مورد دیگر نیز آنهایی هستند که قبلا در لیست تحریمها بودند». در همین حال جان بولتون مشاور ارشد رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با شبکه خبری «فاکس بیزینس» گفت: «ما تحریمهای دیگری نیز خواهیم داشت، که فراتر از این تحریمها خواهند بود.» به گفته بولتون، کاخ سفید تنها به بازگرداندن تحریمهایی که در دوره اوباما بر ایران اعمال و بعد لغو شدند، بسنده نخواهد کرد.
از سوی دیگر خبرگزاری فرانسه روز گذشته گزارش داد: «شبکه بانکی سویفت، ستون فقرات برای تبادلات مالی جهان، روز دوشنبه گفت که خدمات بانکی خود را به چندین بانک ایران، بعد از اینکه آمریکا تحریمهای اتمی علیه تهران را تجدید کرد به حالت تعلیق در آورده است. خبرگزاری فرانسه خاطرنشان کرد: «بدون خدمات سویفت، بانک های ایران برای انجام تجارت با هر مشتری که آماده روبرو شدن باتحریم های آمریکا برای حفظ روابط با تهران است مشکل خواهد داشت...
این امر می تواند به این معنا باشد که بانک های اروپایی و دیگر بانک ها و کسب و کار با تحریم های ثانویه مواجه می شوند، اگر واشنگتن آنها را ناقض تحریم ها حساب کند. شبکه سویفت ۱۱هزار بانک و موسسات مالی را در ۲۰۰کشور و قلمرو متصل می کند. در همین حال روزنامة تایمز مالی اقدام سویفت را ضربه‌یی به تلاشهای اتحادیة اروپا برای سرپیچی از اقدام واشینگتن» توصیف کرد.
رژیم در واکنشهایی که نسبت به اعمال تحریمها نشان داد، تلاش کرد آن را بی‌اهمیت و کم‌اثر جلوه دهد. اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی امروز در مراسم تودیع و معارفه وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به آغاز دور جدید تحریمهای آمریکا گفت: «به‌اعتقاد من در این دوره حیاتی دولت باید با مردم صادقانه صحبت کند؛ چرا که عبور از این شرایط سخت جز با همکاری مردم امکان‌پذیر نیست. جهانگیری سپس با ضد و نقیض‌گویی مضحکی افزود: «در حال حاضر باید شرایط به‌طور دقیق به مردم گفته شود اما این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که دولت نباید تمام مسائل نگران‌کننده را برای مردم بازگو کند بلکه باید بخشی از نگرانی‌ها را در خود سیستم نگه داشته و برای آنها تدبیر مناسبی را اعمال نماید».
گفتگوی سیاسی
از دیروز شدیدترین تحریمهای تاریخ علیه رژیم آخوندی اجرایی شد. اما در این میان موضوع معافیت ۸کشور از تحریمهای نفتی رژیم مطرح است. چیزی که رژیم هم از دیروز بسیار روی آن مانور می‌کند. اما موضوع این معافیتها چیست؟ آیا اینها شکافی در تحریمها و به صفر رساندن فروش نفت رژیم نیست؟ آیا معافیت ۸کشور از تحریم نفتی، یک امتیاز و یک موفقیت برای آخوندها نیست؟ مگر آمریکا بارها نگفته می‌خواهد فروش نفت رژیم را به صفر برساند؟ پس چرا معافیت ۸کشور از تحریمها را می‌پذیرد؟ اینها پرسشهایی‌ست که در گفتگوی امروز با میثم ناهید بررسی می‌کنیم.
س: در رابطه با معافیت ۸کشور، جزئیات این موضوع چیست؟
ج: ابتدا بگم که این معافیت از تحریمها نیست. چون تحریمها یک تمامیت است. نفتی، بانکی، کشتی‌رانی و... درحالیکه این معافیت اولاً موقتی است، ثانیا تنها در زمینه واردات نفت از رژیم است. اما در رابطه با موضوع معافیت این ۸کشور از تحریم نفتی از مدتی پیش که به سرآمد آغاز تحریمها نزدیک می‌شدیم، زمزمه‌هایی در این باره شنیده می‌شد که آمریکا به تعدادی از کشورها معافیت خواهد داد. در نهایت دیروز که وزیر خارجه و وزیر خزانه‌داری آمریکا درباره بازگشت تحریمها کنفرانس مطبوعاتی گذاشتند، نام این ۸کشور رو اعلام کردند.
اول اینکه آنها تاکید کردند این معافیتها موقت است. امروز هم سقف زمانی که خبرگزاریها اعلام کردند، ۱۸۰روز یا ۶ماه است. البته برایان هوک در کنفرانس مطبوعاتی پیش از اجرایی شدن تحریمها گفت این ۶ماه هم به خاطر «قانون بودجه دفاع ملی سال ۲۰۱۲» است. برایان هوک رئیس گروه اقدام ایران در وزارت خارجة آمریکا تاکید کرد اینطور نیست که در عمل همه این کشورها ۱۸۰روز فرصت داشته باشند. بلکه تعدادی از آنها زودتر باید خرید نفت از رژیم را به صفر برسانند.
نکته مهم بعدی شروطی هست که آمریکا برای درآمد خرید نفت این کشورها از رژیم گذاشته:
اول: اینکه این معافیت کاملا موقت است. در طولانی‌ترین حالت برای برخی از این ۸کشور تنها ۱۸۰روز است. پومپئو هم اعلام کرد همین الان ۲تا از این کشورها خرید نفت از رژیم را به صفر رسانده‌اند.
دوم: درآمد به صندوقی ریخته میشود که رژیم تنها می‌تونه از اون برای خرید دارو و مواد غذایی استفاده کنه. در همین رابطه امروز خبرگزاریها گزارش دادند که «کشورهای واردکننده به جای پرداخت بهای نفت خریداری شده به دولت جمهوری اسلامی، تا لغو کامل تحریمها آن را در حساب ویژه ای به امانت خواهند گذاشت». در همین رابطه هم خبرهایی بودکه سوئیس داره چنین صندوقی را آماده می‌کند. رویترز هم امروز گفت: «این معافیتها دربرگیرنده شرایط از جمله افشای روش‌های تسویه حساب از سوی خریداران نفت ایران است».
یعنی کشورهاییکه نفت رو می‌خرن، باید کنترل کنند که پولی که در همان صندوق به رژیم داده میشه، چطور خرج شده. یعنی شیوه‌های کنترلی کامل برای اینکه رژیم به مصارفی غیر از دارو و غذا نرسونه. پس پولی دست رژیم نمی‌رسه.
سوم: پومپئو دیروز تاکید کرد که این ۸کشور هم باید مستمر میزان واردات نفت از رژیم رو کاهش بدن. اصلا یکی از علتهایی که به این ۸کشور معافیت موقت داده شده، اینست که تا امروز هم کاهش دادن. امروز رویترز گزارش دادن که چین (که تازه از بزرگترین واردکنندگان نفت رژیم است) طی این ۱۸۰روز، روزانه تنها می‌تواند ۳۶۰هزار بشکه نفت از رژیم بخرد. درحالیکه طی ماههای ژانویه تا سپتامبر چین روزانه ۶۵۵ هزار بشکه نفت ایران وارد می‌کرده. طبعا قبلش در زمان برجام بیشتر هم بوده. پس می‌بینیم که در دوران معافیت موقت همین میزان وارداتش هم نصف میشه و باید همین رو هم طی ۱۸۰روز تدریجی کاهش بده.
س: اصلا آمریکا چرا چنین معافیتی داد؟
ج: دیروز وزیر خارجه آمریکا به روشنی هدف را گفت: برای موفقیت در به صفر رساندن فروش نفت رژیم ایران. یعنی خود این معافیت یک مرحله و یک حلقه برای به صفر رساندن فروش نفت رژیم بوده. حالا سازوکارش چیه؟
۱-مهار قیمت نفت (اینکه بالا نرود و رژیم نتواند با افزایش قینا کاهش فروش نفتش را جبران کند)
۲-آداپته شدن این کشورها (که اصلی‌ترین واردکنندگان نفت رژیم بودند) با قطع کامل وارد کردن نفت از رژیم (برای اینکه اتحاد علیه رژیم در رابطه با تحریمها با موفقیت پیش رود) در رابطه با قیمت نفت، خبرگزاری ایسنای رژیم امروز اعلام کرد به محض اعلام معافیت این ۸کشور بهای نفت کاهش پیدا کرد. (باوجوداینکه رژیم حساب کرده بود با اعلام تحریمها،قیمت نفت بالا بره) بنابراین، این معافیتها از سوی آمریکا وسیله‌ای برای هدف، یعنی به صفر رساندن فروش نفت رژیم است.
س: اما رژیم از جمله ظریف میگن این معافیتها در عمل شکست تحریمهاست و...آیا واقعا این معافیتها، در تحریمها شکاف ایجاد نمی‌کند؟
ج: چند روز پیش وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد در زمان تحریم نفتی و بانکی اوباما علیه رژیم (قبل از توافق برجام) اوباما بارها به بیش از ۲۰کشور معافیت داده بود. اما با وجود آن معافیتهای گسترده، نگاهی به همان چندماه تحریم نفتی رژیم بکنیم. (که نسبت به الان هم خیلی کمتر بود) در سالهای ۹۱ و ۹۲ رشد اقتصادی رژیم بعد از تحریمهای نفتی و بانکی به منفی ۷درصد رسید. در مجموع اقتصاد رژیم طبق آمارهای رسمی ۹درصد کوچکتر شد. آثار تحریمهای سالهای ۹۱ و ۹۲ زودتر و سریع‌تر از هر بخشی بر حوزه نفت و گاز اثر گذاشت، محدودیت در صادرات نفت ایران به حوزه تولید رسید.
ظرفیت‌های تولید و صادرات یک به یک از مدار خارج شدند و از آنجا که بخش نفت و گاز نیازمند سرمایه‌گذاری مستمر و انتقال تکنولوژی است، این بخش در تمام وجوه، با عملکردی منفی روبرو شد.
در تمام فصل‌های اوج‌گیری تحریم در دو سال ۹۱ و ۹۲ بخش نفت در بحران رشد منفی گرفتار بود، کاهش میزان صادرات نفت و گاز و همچنین منع سرمایه‌گذاری و حضور شرکت‌های معظم بین‌المللی در این بخش، مهمترین آثار تحریمها بر عملکرد بخش نفت و گاز رژیم بود.
حالا در نظر بگیرید وقتی اون تحریمها که از تحریمهای الان بسیار ناقص‌تر بودند، با وجود ۲۰معافیت، اینطور کمر اقتصاد رژیم رو شکستند، حالا تحریمهای الان با تنها ۸معافیت، آنهم با این شروطی که گفته شد، چه بلایی بر سر اقتصاد رژیم می‌آورند.
۳ نکته دیگر:
اول: اقتصاد رژیم هم نسبت به سالهای ۹۱ و ۹۲ بسیار ضعیفتر شده. یک قلم آن موقع دلار زیر ۲هزارتومان بود، الان ۱۵هزار است.
دوم: آن موقع تحریمهای کاتسا (مادر تحریمها) نبود، الان علاوه بر تمامی تحریمهای نفتی و بانکی و... کاتسا هم هست.
سوم: خامنه‌ای و رژیمش با همان تحریمهای سال ۹۱ و معافیتهای گسترده و... نتوانستند یکسال هم دوام بیاورند و با زانوان خونین، پای میز مذاکره برای زهرخوری رفت. روشن است الان با این تحریمهای بسا سفت و سخت‌تر و نکاتی که گفتیم، معلوم نیست چقدر دوام بیاورند.
س: اگر معافیتها به عنوان راه نفس جدی نیست، پس چه راهی در برابر رژیم هست؟
ج: ۲راه دارد:
یا در برابر شروط ۱۲گانه آمریکا عقب بنشیند و زهر بخورد. که خروجی آن میشود ضعیفتر و شکننده‌تر شدن کیفی آن-در نتیجه راه هرچه بیشتر برای قیام باز میشود
یا کوتاه نیاید، به سمت انقباض برود-که خروجی آن میشود فشار بیشتر بر مردم که موجب شعله کشیدن قیام میشود. و حاصل آن آماده‌تر شدن بستر برای فعالیت کانونهای شورشی است.
در نتیجه: تنها دو راه دارد که هر دو با پای خودش رفتن به سمت سرنگونی‌ست.
س: تاثیر این وضعیت بر شرایط اجتماعی چیست؟
ج: خود روحانی دیروز دوباره گفت این وضعیت از زمانی اغاز شد که عده‌ای به خیابانها امدند و در دیماه۹۶ اغتشاش کردند، ترامپ فهمید می‌تواند از برجام خارج شود.
تاثیر تحریمها بر قیام هم اینست که رژیم را (در هر کدام از آن دو راه) به شدت ضعیف و شکننده کرده و راه را برای قیام و کانونهای شورشی بازتر می‌سازد»
مطالب مرتبط:
عزاداری درسوگ تحریمها-۱۷ابان