معنی بازگشت کوپن در نظام آخوندی

معنی بازگشت کوپن در نظام آخوندی

گزارش و گفتگو با خسرو شکرالهی

موضوعی که در بحث و گفتگوی امروز به اون خواهیم پرداخت حرف و حدیثهایی هست که در مورد استفاده از شیوة توزیع کوپنی کالاهای اساسی مطرح شده. شاید شنیده باشید که دو هفته پیش مجلس ارتجاع در جریان تصویب لایحة بودجه، مصوبه‌یی را هم در مورد برقراری سیستم کوپنی، تحت عنوان استفاده از کوپن الکترونیکی برای تأمین کالاهای اساسی و دارو تصویب کرد که حالا پس از دو هفته جر و بحثها پیرامون آن بالا گرفته و به سطح رسانه‌ها و تلویزیون رژیم کشیده است. ابتدا توجهتون رو به گزارشی دراین باره جلب می‌کنم:

خبر و نظر


روزنامة وطن امروز (۲۰اسفند) با بیان این که « ۲ هفته بعد از تصویب این مصوبه نیز هنوز بسیاری از ابهامات در این زمینه باقی مانده و حتی مسؤولان دولتی هم دقیقا نمی‌دانند چگونه باید طرح کالابرگ الکترونیکی را اجرا کنند؛ می‌افزاید: «تجربه نشان داده دولت تدبیر و امید در تهیه و اجرای قوانین اینچنینی بسیار کند عمل می‌کند و حتی در اجرای وظایف معمولی مرتبط با مردم ضعیف است.معنی بازگشت کوپن در نظام آخوندی

تجربه تلخ سبد کالا در سال ۱۳۹۲، نحوه حذف یارانه نقدی و توزیع اقلام و کالاها که موجب افزایش شدید قیمت‌ها شده، تنها بخشی از کارنامه ضعیف دولت در این زمینه است. حتی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده نمی‌داند سال آینده آیا همزمان با کالابرگ الکترونیکی یارانه نقدی پرداخت می‌شود یا خیر؟»

ظاهراً برای پاسخ به همین ابهامات بود که نوبخت هفتة گذشته در تلویزیون رژیم ظاهر شد و در این باره توضیحاتی داد: « البته این که فرمودید ما به دوران کوپنی برنمی‌گردیم، خب بالاخره یه ساز و کاری که ۳۰سال پیش، ۴۰سال پیش، تو کشور اجرا شد با حال و هوای اون زمان بود، امروز اگر بخواهیم اقداماتی انجام بدهیم قطعاً از ساز و کارهای پیشرفتة امروز مثلا امکانات الکترونیکی استفاده می کنیم.

شما این مطلب را به حساب این نگذارید که ما فقط یک راه داریم، نه ما هنوز داریم بررسی می‌کنیم راههای مختلف رو قطعاً بازگشت به گذشته که رجعت است، بالاخره ما تلاش می‌کنیم هر کاری که می‌کنیم یک نوآوری‌هایی خواهیم داشت». چنان که ملاحظه کردید، اظهارات نوبخت نه تنها به هیچ ابهامی پاسخ نداد، بلکه مشخص کرد که اولاً خود دولت هم در این زمینه مردد و در ابهام است و هنوز تصمیمی نگرفته، همچنین از تضادهای اجرایی سیستم کوپنی و از بازتاب اجتماعی آن هراس دارد.

نگرانی و هراس


بخشی از این نگرانی و هراس را یکی از مهره‌های رژیم به نام عابدی جعفری وزیر اسبق بازرگانی دولت میرحسین موسوی در زمان جنگ بیان می‌کند. وی ضمن دفاع از «سیستم توزیع»‌به عنوان «یک کار عقلانی» می‌گوید: اگر شما فضای کوپنی را مطرح کنید جامعه آن را پس می زند. اکنون در انتخاب عنوانِ روش و استفاده از تکنولوژی باید دقت نظر صورت بگیرد. اگر بی گدار به آب بزنیم این روش درمان را به چیزی تبدیل می کنیم که بیمار آن را پس می زند».

علت هراس از وارد شدن در این سیستم فساد گسترده و نهادینه‌یی است که هزار برابر بیش از زمان جنگ هر یک از این قبیل راهکارها را به وسیله‌یی برای غارت تبدیل می کند. یکی از اقتصاددانان حکومتی به نام فرشاد مؤمنی در این باره می‌گوید: ناگهان بحث سهمیه بندی و بازگشت کوپن و مسائلی از این قبیل مطرح می شود که آن هم در چارچوب یک نظام اندیشه ای بیشتر از آنکه ارزش جدی گرفتن داشته باشد، مایه نگرانی شدید و نشانه آشفتگی فکری بی حد و حصر نظام تصمیم گیری اقتصادی کشور است.معنی بازگشت کوپن در نظام آخوندی

در شرایطی که کشور با یک پدیده بسیار فراگیر و فاجعه آمیز فساد مالی رو به روست، تا زمانی که یک برنامه جدی مبارزه با فساد تدوین نشده و بدون برنامه می خواهند از یک سیستم مدیریتی مشخص به طور همزمان در یک سیستم اقتصادی به کلی متعارض استفاده کنند».

فرشاد مومنی با تأکید بر این که سیستم کوپنی در این شرایط محکوم به شکست است مطرح شدن آن در این شرایط را مشکوک دانست و گفت: «از این جهت مشکوک تر است که گویی برای سال ۹۸ علنا می خواهند فرودستان کشور را به شورش ناشی از این سرخوردگی و یأس دعوت کنند که در حکومت کسی فریادرس آنها نیست کنند».

اعتراف به فساد


نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت روحانی طی مصاحبه‌یی با اعتراف به این فساد گسترده که از جمله باعث شد ۱۴میلیارد دلار ارزی که دولت برای تامین کالاهای اساسی و دارو اختصاص داد، ملاخور شد و چیزی به مردم نرسید، گفت: «حداقل ۱۴میلیارد دلار رو خاص برای کالاهای اساسی مردم دارو و این نهاده‌ها قرار بدیم، البته متاسفانه بخشی از اینها وارد نشد و بخشی هم که وارد شد اونها به جهت تفاوت قیمتهایی که وجود داشت اونها با ارز ۴۲۰۰تومنی محاسبه نشد. به همین جهت لازم است که ما جدا تجدید نظر کنیم در شیوة توزیع».

اخیراً نیز عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی گفته است که «موانع و مشکلات سیستم توزیع موجب شده که علی رغم تأثیر اولیه ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی در کنترل تأثیر شوک طرف عرضه، معایب آن به تدریج آشکار شده و با افزایش قیمت آن ها در بازار، ضمن ایجاد رانت، موجب افزایش سطح عمومی قیمت ها شده است».

گفتگوی سیاسی


خب با این گزارشی که دیدیم، دربارة سیستم کوپنی، سؤالات و ابهامات زیادی مطرح شد؛ از جمله این که اصلاً این مصوبه که مجلس تصویب کرده، چیه؟ تا چه اندازه جدی و عملیه؟ به چه صورتی می‌خواد عملی بشه و اصلاً مطرح شدن بحث کوپنی به چه معنایی است؟ امیدواریم در گفتگویی که با خسرو شکراللهی خواهیم داشت، بتونیم به این سؤالات جواب بدیم

س: اولین سؤال اینه که این سیستم کوپنی یا سیستم کالابرگ تصویب شده و به قانون تبدیل شده یا نه؟


ج: این مصوبه در لابلای بحث دربارة لایحة بودجة ۹۸ در جلسة روز ۱۱ اسفند مجلس ارتجاع تصویب شده، اما هنوز شورای نگهبان دربارة آن نظر نداده و تازه بعد از آن هم اگر دولت رویش ان قلت نداشته باشد که قاعدتاً بایستی داشته باشد، باید مجمع تشخیص هم نظر بدهد و تایید کند، تا بعد به صورت قانون دربیاید. تازه در این صورت هم معلوم نیست که اجرا شود، چون خیلی از قوانین هست که مجلس تصویب می‌کند، اما دولت آن را پشت گوش می‌اندازد که یک دلیل معمول آن این است که محل تأمین اعتبارش مشخص نیست.

س: ولی اینجا آن طور که نوبخت هم می‌گفت گویا ۱۴میلیارد دلار برای آن تأمین اعتبار شده؛ اما صرف نظر از این، سیستم توزیع کالا به شیوة کوپنی که صحبت آن در میان است، بمعنی بازگشت کوپن در نظام آخوندیه چه صورت قرار است اجرایی شود؟ و در صورت اجرا از مردم چه مسأله‌یی حل می‌کند؟


ج: این که رژیم ۱۴میلیارد دلار به وارد کردن کالاهای اساسی به این کار اختصاص داده، چقدر واقعی و جدی است یا چقدرش تبلیغاتی است، قویاً مورد سؤال است، چون از کجا می‌خواهد این پول را بیاورد؟ در شرایطی که بنا به گزارشهایی که داشتیم، رژیم حتی نتوانسته حقوق پاسداران خودش را به موقع پرداخت کند و نتوانسته جیره و مواجب نیروهای برون مرزیش مثل حزب‌الله لبنان و حوثیهای یمن را مثل سابق برساند، آیا می‌خواهد و آیا می‌تواند ۱۴میلیارد دلار را به آب و نان و داروی مردم اختصاص دهد. آن هم رژیمی که همیشه از گلوی مردم بریده و به جیب پاسداران و دستگاه تروریسم خارج کشوری خود ریخته، چرا که این هزینه‌ها برای رژیم مانند نان شب است.

در موردچگونگی اجرا هم ابهامات زیادی وجود دارد؛ این که کوپن جای سبد کالا را می‌گیرد؟ این که جای پرداخت یارانه‌های نقدی را می‌گیرد؟ یا علاوه بر آن است؟ این که کوپن را به همة مردم می‌دهند یا به بخشی از مردم و باصطلاح اقشار آسیب‌پذیر پرداخت می‌شود؟

اینها سؤالاتی است که رسانه‌ها و مهره‌های حکومتی دربارة آن بحث و جدل می‌کنند. البته سیستم کوپنی چیزی است که رژیم تجربه و سابقة آن را در زمان جنگ دارد، اما هم شرایط رژیم و هم شرایط جامعة ایران خیلی با زمان جنگ تغییر کرده و این که همان شیوه‌یی که آن موقع به هر حال مسأله‌یی از رژیم حل می‌کرد، الان هم همان کارکرد را بتواند داشته باشد، این هم محل تردیداست.

س: ولی نوبخت تاکید کرده که این رجعت به گذشته نیست!


جواب: نوبخت در این صحبتی که از او در این گزارش شنیدیم با شیاد بازی معمول سردمداران رژیم، وقتی می‌گوید به گذشته رجعت نخواهیم کرد، منظورش خود سیستم کوپنی نیست، بلکه شکل اجرایی آن است که مثلاً به جای این که کوپن کاغذی چاپ کنند و دست مردم بدهند کوپن را به صورت دیجیتال در می‌آورند که در واقع محتوا همان است، شکلش فرق می‌کند.

اما مسأله این است که رژیم حتی قادر به رجعت به زمان جنگ هم نیست. علت اصلی اش این است که در آن زمان که اوایل کار رژیم بود، فساد و غارتگری این طور در رژیم ریشه ندوانده بود. الان هر طرح و برنامة رژیم به اولین مانعی که برخورد می‌کند، فساد عجیب و غریب و نهادینه است که به اعتراف ظریف که الان شنیدیم، از ۱۴میلیارد دلاری که رژیم به ادعای خودش برای وارد کردن کالاهای اساسی اختصاص داده بود.

تقریباً هیچ چیز نصیب مردم نشد و تماماً به جیب رانت‌خواران حکومتی و در رأس همه سپاه، سرازیر شد که یا پولها را گرفتند و اصلاً کالایی وارد نکردند، یا اگر کالایی هم وارد کردند در بازار به قیمت رایج ارز فروختند و سودهای نجومی به جیب زدند؛ در نتیجه قیمت کالاها بخصوص کالاهای اساسی و مواد غذایی به جای این که کاهش پیدا کند با یک رقم تورم وحشتناک ۶۲درصدی افزایش پیدا کرد. بنابراین اگر اگر... سیتسم کوپنی دوباره برقرار شود. باز هم کالاها به جای این که به دست مردم برسد از انبارهای سپاه و سایر باندهای مافیایی رژیم و نهایتاً از بازار سیاه سر در می‌اورد.

س: اصلاً این که شیوة کوپنی در حال حاضر مطرح می‌شه به چه معناست؟معنی بازگشت کوپن در نظام آخوندی


ج: این به معنی آن است که سایر شیوه‌ها، مانند پرداخت یارانه‌های نقدی یا تأمین سبد کالاهای اساسی به شکست انجامیده یا به دلیل وخیمتر شدن اوضاع اقتصادی رژیم قادر به ادامة همان طرحها هم نیست. طرحهایی که صرفا نقش قرص مسکن داشت.
اظهارات برخی مهره‌های رژیم این واقعیتهایی را که گفتم روشنتر نشان می‌دهد:

میدری، معاون امور رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر اینکه دو سیاست یارانه نقدی یا کوپن الکترونیکی پیشنهاد شده است، گفت: برخی صاحبنظران به این اجماع رسیده اند که یارانه نقدی بهتر است اما خطر بزرگ آن، این است که تقاضای سوداگری را دامن می زند و در چنین شرایطی با افزایش قیمت مواجه خواهیم شد. همین مهرة رژیم اضافه می‌کند: هر جایی که تفاوت نرخ دولتی ارز ۴ تا ۱۴ هزار تومانی وجود داشته باشد، امکان سوءاستفاده هست».

مطالب مرتبط:

بودجه ۹۸ حکومت بودجه ورشکستگی و غارت

سخن روز - مفهوم بازگشت کوپن
لطفا به اشتراک بگذارید: