گسترش جمعیت زیر خط فقر دستاورد دولت رئیسی
خط فقر مطلق و نسبی چیست؟
خط فقر یکی از کلیدواژه‌های اقتصادی است که برای تعریف وضعیت اقتصادی افراد یک جامعه بکار برده می‌شود. تعریف علمی و آ‌کادمیک خط فقر چیست؟
خط فقر به دو نوع تقسیم می‌شود: خط فقر مطلق و خط فقر نسبی.
خط فقر نسبی برای مشخص کردن این‌که چه تعداد از افراد جامعه زیر خط فقر نسبی هستند میانگین درآمد یا میانه درآمدی یک جامعه را انتخاب کرده و هر فردی که درآمدش پایین‌تر از نصف میانگین جامعه باشد، زیر خط فقر نسبی محسوب می‌شود.
خط فقر مطلق میزان درآمدی است که برای تأمین حداقل نیازهای فردی در یک جامعه لازم است و عدم تأمین آن موجب می‌شود فرد به‌عنوان فقیر در نظر گرفته شود. افرادی که زیر خط فقر مطلق قرار دارند توانایی تأمین حداقل نیازهای اساسی خود را ندارند و به‌طور مطلق فقیر محسوب می‌شوند.
وضعیت خط فقر در ایران
رسانه‌ی حکومتی دنیای اقتصاد در گزارشی خط فقرمطلق برای یک خانواده چهار نفره تهرانی را ۱۲میلیون تومان اعلام می‌کند و تأکید دارد و از زندگی یک‌سوم جمعیت کشور زیر خط مطلق خبر می‌دهد (دنیای اقتصاد اول آبان ۱۴۰۱).
وزارت کار رژیم هم در گزارش سالانه «پایش خط فقر» که روز ۱۱دیماه منتشر کرد از رشد چشمگیر شمار فقیران و افزایش خط فقر خبر داد و اعلام کرد که از سال۱۳۹۹تا ۱۴۰۰ یک‌سوم جمعیت کشور به زیر خط مطلق کشیده شده‌اند.
روح‌الله ایزدخواه عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس رژیم هم در گفتگو با خبرگزاری حکومتی ایلنا روز شنبه ۱۸دیماه از زندگی ده میلیون خانوار زیر خط فقر خبر داد و تأکید کرد که حذف ارز ترجیحی، به این تعداد افزوده است".
سبد معیشت چه رابطه‌ای با خط فقر دارد؟
کارشناسان حکومتی در بهمن‌ماه در جریان تعیین حداقل دستمزد کارگران اعلام کردند سبد معیشت خانوارهای کارگری بر اساس داده‌های آماری بهمن ۱۴۰۱ (داده‌های رسمی مرکز آمار ایران) و با اتکا به سبد خوراکی‌های حداقلی خانوار، نزدیک به ۱۸میلیون تومان است؛ درتعریف علمی سبد معیشت را هزینه‌های ضروری یک خانوار ۳تا ۴نفره بیان می‌کنند.
فرامرز توفیقی، رئیس کمیته دستمزد کانون حکومتی شوراها، محاسبات سبد معیشت توسط ارگانهای ذیربط حکومتی را غیرواقعی می‌داند و می‌گوید با نیازهای واقعی سفره‌ها که همان غذای واقعی است همخوانی ندارد.
به استناد جدول مرکز آمار ایران برای بهمن‌ماه، سبد غذایی خانوارهای کارگری، ۶میلیون و ۵۳۲هزار تومان محاسبه شده است. در حالیست که حداقل دستمزد بهمن‌ماه کارگران به اضافه‌ی تمام ملحقات برای یک خانواده‌‌ی کارگری با یک یا دو فرزند، فقط دویست یا سیصد هزار تومان بیشتر از سبد خوراکی‌های خانوار است؛ به عبارت ساده‌تر، کل حداقل دستمزد ماهانه پایِ خوراکی‌ها می‌رود آن هم خوراکی‌های ساده و حداقلی.
آخوند رئیسی سال پیش در ۱۷اسفند «دستور» رفع فقر مطلق را طی ۲هفته صادر کرد و در دولت «ستاد رفع فقر مطلق» تشکیل داد. فقر در ایران نه تنها در ۲هفته برطرف نشد بلکه اکنون با گذشت یک‌سال جمعیت فقیر کشورمان گسترش یافته است.
چرا جمعیت زیر خط فقر در ایران گسترش پیدا می‌کند؟
یکی از دلایل اصلی افزایش جمعیت فقیر کشور کاهش ارزش پولی ملی و افزایش تورم است؛ بدین معنا که ارزش واقعی درآمدهای خانوارها به‌دلیل کاهش ارزش پول ملی در حال کاهش است و در مقابل قیمت کالاها و خدمات به‌دلیل افزایش تورم در حال افزایش است.
به گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه‌ای در بهمن‌ماه ۱۴۰۱ به ۵۳/۴ درصد رسیده که در مقایسه با ماه قبل ۲/۱ واحد درصد افزایش یافته است. تورم گروه مواد خوراکی نیز به بیش از ۷۰درصد رسیده که نشان از تحمیل بیشترین فشار تورمی بر اقشار تنگدست و کم‌درآمد است.
مهدی فیضی استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد افزایش تورم را علت توسعه فقر و نابرابری می‌داند و می‌گوید «رکود اقتصادی سال‌های اخیر و نااطمینانی بالا در اقتصاد ایران، آسیب‌پذیری نابرابری تورمی را بیشتر کرده» است.
یکی از اثرات افزایش جمعیت فقیر عدم امکان خرید مسکن است. بانک مرکزی گزارش داده که قیمت مسکن در تهران در مردادماه امسال نسبت به تیرماه ۲/۵ درصد افزایش داشته و به رکورد جدید ۴۲میلیون و ۷۳۰هزار تومان برای هر مترمربع رسیده است.
با مزایای ادعایی دولت رئیسی هم یک کارگر باید حداقل حدود ۶۶ماه یعنی ۵سال و نیم منتظر بماند تا تنها یک متر خانه در تهران بخرد و برای خرید یک خانه ۴۰ متری باید حدود دو و نیم قرن صبر کند!
آیا افزایش ۲۰درصدی حقوق کارمندان و کارگران تاثیری بر خط فقر دارد؟
در بودجه سال۱۴۰۲ رژیم مسأله افزایش ۲۰درصدی حقوق کارمندان دولت مطرح و گفته شده که هیچ کارمندی نباید پس از این کمتر از ۷میلیون تومان حقوق دریافت کند.
این در حالیست که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رژیم خط فقر را برای خانوار چهار نفره و سه نفره در شهر تهران برای سال۱۴۰۱ به ترتیب حدود ۱۴میلیون و ۷۰۰هزار تومان و ۱۱میلیون و ۹۰۰هزار تومان اعلام کرده است. که حتی با افزایش حقوق مصوب در بودجه رژیم، یک خانواده چهار نفره ۷میلیون تومان با خط فقر فاصله دارند.
حسن صادقی، رئیس اتحادیه حکومتی پیش‌کسوتان جامعه کارگری در رابطه با خط فقر و دستمزد کارگران گفت: «طبقه کارگر، یک ماه کار می‌کند تا بتواند فقط به اندازه ۱۱روز زندگی‌اش را تأمین کند. به همین دلیل است که دچار فقر مطلق شده‌ایم و از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمده است، تا به امروز، فقر مطلق ۱۰درصد رشد داشته و به ۳۵درصد رسیده است».